Loterijen, krasloten, online casino’s en sportweddenschappen: kansspelen zijn populairder dan ooit. De Eurojackpot trekt wekelijks miljoenen deelnemers uit heel Europa die dromen van een miljoenenprijs.
Maar achter het spannende spelletje schuilt ook een minder vrolijke kant: de kans op gokverslaving. In dit artikel lees je wat kansspelverslaving is, wie het meeste risico loopt, hoe je verantwoord kunt spelen én wanneer het tijd is om hulp te zoeken.
Wat zijn kansspelen?
Kansspelen zijn spellen waarbij toeval bepaalt of je wint of verliest. Bekende vormen zijn: loterijen zoals Eurojackpot, krasloten, online slots, sportweddenschappen en tafelspellen zoals roulette of blackjack.
Het idee is simpel: je betaalt een bedrag voor deelname, en maakt kans op een geldprijs.
Wanneer wordt gokken een probleem?
Voor veel mensen is gokken een vorm van ontspanning. Ze krassen af en toe, zetten een tientje in op een voetbalwedstrijd of bezoeken sporadisch letsjackpot.org/ op zoek naar megabonussen en promoties, videoslots en live casino spellen, allemaal vanaf hun smartphone. Maar bij een kleine groep mensen gaat het mis. Zij verliezen de controle over hun gedrag en blijven gokken, ondanks grote verliezen of negatieve gevolgen.
Gokverslaving sluipt er vaak ongemerkt in, het begint onschuldig, maar kan al snel uit de hand lopen. Let zeker op de volgende signalen:
- Je speelt steeds vaker en meer dan je van plan was
- Je denkt dagelijks aan gokken of voelt een geweldige drang om te spelen
- Stoppen lukt niet, ook al wil je dat wel
- Je hebt steeds meer geld nodig om spanning te voelen
- Je liegt over hoeveel je speelt of verliest
- Je leent geld of maakt schulden om te kunnen gokken
- Je krijgt problemen met je relatie of op je werk door het gokken
- Je ervaart stress of slapeloosheid
Volgens onderzoek ligt het percentage probleemspelers in Nederland tussen de 0,3 en 0,6%. Dat lijkt weinig, maar op een bevolking van 17 miljoen mensen gaat het al snel om tienduizenden mensen. Als je één of meerdere van deze signalen herkent, is het verstandig om hulp te zoeken of met iemand te praten.
Waarom zijn kansspelen zo verslavend?
Er zijn een paar psychologische en biologische redenen waarom kansspelen mogelijk verslavend zijn:
1. Dopamine
Bij winst komt er dopamine vrij in je hersenen. Dit geeft een goed gevoel en zorgt ervoor dat je het gedrag wilt herhalen. Zelfs een bijna-winst kan al dezelfde reactie opwekken.
2. Onvoorspelbare beloning
Kansspelen zijn gebaseerd op variabele beloningen: je weet nooit wanneer en of je zult winnen. Dit is precies wat het zo verslavend maakt.
3. Illusie van controle
Veel gokkers denken dat ze invloed hebben op de uitkomst. Dit vergroot de betrokkenheid, maar is een misvatting. Bij kansspelen speelt toeval altijd de hoofdrol.
Wie loopt het meeste risico?
Niet iedereen die meedoet aan de Eurojackpot of een kraslot koopt, raakt verslaafd. Maar sommige groepen lopen een groter risico:
- Jongeren en jongvolwassenen (18-25 jaar)
Hun hersenen zijn nog in ontwikkeling; daardoor zijn ze gevoeliger voor impulsen en beloningen. - Mensen met schulden of financiële stress
Gokken wordt dan gezien als een manier om problemen op te lossen, wat het vaak juist verergert. - Mensen met psychische klachten (zoals depressie of ADHD)
Zij gebruiken gokken soms als vlucht of als manier om zich beter te voelen. - Mensen met een verslavingsgevoelig karakter
Impulsiviteit, snel verveeld raken, of eerder verslaafd zijn geweest (bijv. aan alcohol) zijn risicofactoren.
Hoe speel je op een verantwoorde manier?
Gelukkig zijn er manieren om wél van een kansspel te genieten, zonder in de problemen te raken. Dit noemen we verantwoord spelen. Hier zijn een aantal tips:
-
Stel een budget vast
Bepaal van tevoren hoeveel geld je maximaal wilt en kunt uitgeven, en houd je daaraan. Zet nooit geld in dat je eigenlijk nodig hebt voor vaste lasten of boodschappen.
-
Speel voor de lol, niet voor winst
Zie deelnemen aan de Eurojackpot of een potje poker als entertainment, net zoals een avondje uit. Reken er niet op dat je geld gaat verdienen.
-
Vermijd gokken onder invloed
Alcohol of drugs kunnen je beoordelingsvermogen aantasten, waardoor je meer en impulsiever gaat inzetten dan je eigenlijk van plan was.
-
Gebruik limieten
De meeste legale aanbieders bieden tools aan waarmee je een stortings- of tijdslimiet kunt instellen. Maak hier zeker gebruik van.
-
Probeer nooit om je verlies terug te winnen
Verlies is een belangrijk onderdeel van het spel. Aanvaard dit en probeer nooit om je verlies goed te maken; dit leidt enkel tot nog grotere verliezen.
Hulp en ondersteuning
In Nederland zijn er enkele professionele en laagdrempelige manieren om hulp te krijgen bij gokproblemen:
- Je huisarts is vaak het eerste aanspreekpunt. Hij of zij luistert zonder oordeel, kan je situatie inschatten en verwijst je indien nodig door naar professionele verslavingszorg of een psycholoog.
- Loket Kansspel is een landelijk meldpunt dat speciaal is opgericht voor mensen die worstelen met gokproblemen. Je kunt hier dag en nacht terecht, anoniem en gratis.
- AGOG biedt niet alleen hulp voor gokverslaafden, maar ook voor hun omgeving. Het is een zelfhulpgroep waarin je in alle rust, openheid en anonimiteit kunt praten over je ervaringen met gokken, zonder oordeel of druk.
Kansspelen kunnen leuk en spannend zijn, zolang je maar binnen je grenzen blijft. Weet wat je doet, waarom je het doet, en wanneer het tijd is om even pauze te nemen. Veel plezier en houd het veilig!
